เทคนิค เครื่องเสียงรถยนต์ (ตอนที่ 4)

เทคนิค เครื่องเสียงรถยนต์

ตัวทำให้เกิดเสียง (Speaker)

ตัวทำให้เกิดเสียง (Speaker) หรือ ลำโพงรถยนต์

 

     ตัวทำให้เกิดเสียงเป็นองค์ประกอบที่สำคัญรองจากแหล่งต้นเสียงเพราะทำหน้าที่เปลี่ยนสัญญาณคลื่นต่างๆ จากเพาเวอร์แอมป์ให้กลายเป็นคลื่นเสียง
     ใช้หลักการทำงานที่เป็นเชิงกลที่แปรเปลี่ยนไปตามสัญญาณคลื่น จากเพาเวอร์แอมป์ เรียกว่า ‘ลำโพง’ และเพราะหลักการทำงานที่เป็นเชิงกลนี้เอง ทำให้มีการแยกแยะลำโพงออกเป็นหลายส่วนประกอบ และมีชื่อเรียกขานที่แตกต่างกันออกไป
    - ซูเปอร์ทวีตเตอร์ (Super Tweeter) ขับเสียงในย่านความถี่ สูงมากๆ เพื่อแบ่งเบาภาระของทวีตเตอร์ อีกทั้งยังช่วยให้ลำโพงเสียง แหลมทำหน้าที่ขับเสียงแหลมในย่านนั้นๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สูงสุด
    การขับเสียงแหลมที่เกินคุณสมบัติเสียงที่เปล่งออกมาจะเกิด ฮาร์โมนิคมากมาย ทำให้เสียงแตกพร่า ฟังแล้วเกิดความรำคาญลำโพงซูเปอร์ทวีตเตอร์โดยทั่วไป มีรูปร่างเป็นวงกลมขนาดเล็ก
    - ทวีตเตอร์ (Tweeter) รับหน้าที่ขับเสียงในย่านความถี่สูงรองจากซูเปอร์ทวีตเตอร์ โดยทวีตเตอร์ทั่วไปมีขนาดกะทัดรัด และสามารถออกแบบเป็นกรวยหรือโดมก็ได้ บางรุ่นเป็นแบบริบบอนหรือแผ่นไดอะแฟรม ขณะที่บางรุ่นก็เป็นฮอร์นขนาดเล็กสำหรับใช้ในรถยนต์
     - มิดเรนจ์ (Midrange) รับหน้าที่ขับเสียงในย่านความถี่ กลางๆ มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2-5 นิ้ว
    - วูฟเฟอร์ (Woofers) รับหน้าที่ขับเสียงในย่านความถี่ต่ำ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 6 นิ้วขึ้นไป บางรุ่นทำเป็นรูปวงรี
ขนาดมาตรฐาน 6x9 นิ้ว
    - ซับวูฟเฟอร์ (Subwoofers) รับหน้าที่ขับเสียงในย่านความถี่ ต่ำมากๆ ตั้งแต่ 80 เฮิร์ตซ์ ลงไปจนถึงความถี่ต่ำสุด มีขนาดเส้นผ่า ศูนย์กลางประมาณ 8-18 นิ้ว ปัจจุบันมีลำโพงหลายรุ่นหลายแบบ ตามแต่ความเหมาะสม และรูปแบบการนำไปติดตั้งที่สามารถแยกแยะได้ดังนี้
    - ลำโพงฟูลเรนจ์ (Full Range) เป็นลำโพงที่สามารถ ขับเสียงในทุกย่านความถี่ ตั้งแต่ความถี่ต่ำไปจนถึงความถี่สูงในตัวขับ
เพียงตัวเดียว
     - ลำโพง 2 ทาง (Two Way) เป็นลำโพงที่ประกอบด้วย มิดวูฟเฟอร์ 1 ตัว และทวีตเตอร์อีก 1 ตัว มีการตัดแบ่งความถี่แบบ
คร่าวๆ เพื่อป้อนความถี่ที่เหมาะสมให้กับมิดวูฟเฟอร์และทวีตเตอร์ ลำโพง 2 ทาง มีผู้ผลิตออกจำหน่ายมากมาย บางรุ่นใช้ทวีตเตอร์ วางอยู่บนมิดวูฟเฟอร์ในแนวแกนเดียวกัน เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า
โคแอ็คเชียล (Coaxial) โดยแยกวอยซ์คอยล์คนละชุด
     - ลำโพง 2 ทางแยกชิ้น (Two Way Component) เป็น ลำโพงที่ประกอบด้วยมิดวูฟเฟอร์ 1 ตัวและทวีตเตอร์ 1 ตัว แต่มี
ตัวตัดแบ่งความถี่ที่มีประสิทธิภาพสูงแยกเป็นกล่องต่างหาก เพื่อแยก ป้อนความถี่ที่เหมาะสมให้กับมิดวูฟเฟอร์/ทวีตเตอร์ โดยสามารถแยก ติดตั้งมิดวูฟเฟอร์และทวีตเตอร์ในตำแหน่งที่แตกต่างกันได้
     - ลำโพง 3 ทาง (Three Way) เป็นลำโพงที่ประกอบด้วย มิดวูฟเฟอร์ 1 ตัว, มิดเรนจ์ 1 ตัว และทวีตเตอร์ 1 ตัว รวมเป็น
ลำโพงชนิด 3 ทาง แต่ละตัวรับหน้าที่ขับความถี่แยกกัน รุ่นที่ใช้ ทวีตเตอร์/มิดเรนจ์วางอยู่บนตัวมิดวูฟเฟอร์ในแนวแกนเดียวกัน
เรียกว่าไตรแอ็คเชียล (Triaxials)
     - ลำโพง 3 ทางแยกชิ้น (Three Way Component)
เป็นลำโพงที่ประกอบด้วยมิดวูฟเฟอร์ 1 ตัว มิดเรนจ์ 1 ตัวและ ทวีตเตอร์ 1 ตัว แต่มีตัวตัดแบ่งความถี่ที่มีประสิทธิภาพสูงแยกเป็น
กล่องต่างหาก เพื่อแยกป้อนความถี่ที่เหมาะสมให้กับมิดวูฟเฟอร์/มิดเรนจ์/ทวีตเตอร์ โดยสามารถแยกติดตั้งมิดวูฟเฟอร์, มิดเรนจ์และทวีตเตอร์ในตำแหน่งที่แตกต่างกันได้
     หลากแนวคิดกับการผลิตลำโพง
• เมื่อนึกถึงระบบเสียงในรถยนต์แล้ว ลำโพงดูจะเป็นอุปกรณ์ที่ถูกยกย่องหรือถากถางได้ง่าย เพราะเป็นอุปกรณ์ซึ่งทำหน้าที่ให้เสียงออกมา จึงคล้ายเป็นตัวชี้นำหรือดัชนีชี้วัดคุณภาพเสียงทั้งระบบการเรียนรู้ถึงความสัมพันธ์ระหว่างเสียงและตัวลำโพงเองจึงเป็นเรื่องที่น่าติดตาม
     การออกแบบลำโพงสำหรับการใช้งานในรถยนต์ มักต้องพึ่งพา เทคโนโลยีขั้นสูงอยู่เสมอๆ ไม่ว่าจะเป็นการทำให้มีน้ำหนักเบาแต่มี ความแข็งแกร่งพอเพียง และยังต้องทำให้ได้ผลการตอบสนองของ เสียงที่มีประสิทธิภาพสูงสุดเท่าที่จะเป็นไปได้
     วัสดุหลากหลายชนิดจึงถูกค้นคิดขึ้นเพื่อนำมาประกอบเป็นลำโพงรถยนต์ ทั้งแบบซับวูฟเฟอร์, วูฟเฟอร์, มิดเรนจ์ และทวีตเตอร์ วัสดุประเภทไตตาเนียมถูกคิดค้นมาเพื่อใช้กับทวีตเตอร์หรือมิดเรนจ์ เนื่องจากให้เสียงแหลมได้เฉียบคม ทนทานต่อการให้เสียง ติดตั้งง่าย
และไม่เกะกะ
     การติดตั้งลำโพงในรถยนต์โดยที่ไม่ใส่ใจอะไรมากมาย มักลงตัวที่ลำโพงในแบบโคแอ็คเชียล หรือไตรเอคเชียล เพราะติดตั้งลำโพง เพียงครั้งเดียว ก็เหมือนกับการติดตั้งลำโพงทั้ง 2 หรือ 3 ประเภทไว้ด้วยกัน
     หมายถึงในช่องลำโพงขนาด 5 หรือ 6 นิ้ว สามารถติดตั้งลำโพงทั้งหมดไว้ในช่องเดียวกัน และให้ความสะดวกสบายในการเชื่อมโยงสายลำโพงที่ทำเพียงครั้งเดียว แต่ความสะดวกสบายเหล่านั้นไม่ได้ให้ผลดีกับคุณภาพเสียง เพราะตำแหน่งเสียงต่างๆ ถูกบังคับผิดกับการเลือกใช้ลำโพงแบบแยกชิ้น 2 หรือ 3 ทาง ที่สามารถกำหนดทิศทางที่มาของแต่ละเสียงได้อิสระ ทำให้โฟกัสรวมของเสียง ในห้องโดยสารมีผลลัพท์ที่ดีกว่า หากแต่ก็มีความยุ่งยากมากกว่า
เล็กน้อย
     นอกจากนี้แล้ว ลำโพงแบบแยกชิ้น 2 หรือ 3 ทาง มีตัวดัดแปลง/ตกแต่งเสียงหรือครอสโอเวอร์ที่มีประสิทธิภาพสูงกว่าทำหน้าที่แบ่งย่านเสียงให้เหมาะสมสำหรับวูฟเฟอร์, มิดวูฟเฟอร์, มิดเรนจ์
และทวีตเตอร์
     โดยการเชื่อมต่อสายลำโพงจากครอสโอเวอร์ไปยังมิดวูฟเฟอร์,มิดเรนจ์ และทวีตเตอร์ ทำให้ได้คุณภาพเสียงที่สมบูรณ์กว่าลำโพงแบบโคแอ็คเชียลหรือไตรแอ็คเชียล แต่ในรถยนต์บางรุ่นบางยี่ห้อนั้นการติดตั้งลำโพงแบบโคแอ็คเชียลอาจสามารถทำให้การแผ่กระจายของเสียงครอบคลุมได้ทั้งห้องโดยสาร